ژئوشیمی و پتروژنز گدازه ها و توده های نفوذی منطقه شمال غرب رفسنجان (استان کرمان)

منطقه مورد مطالعه، در 35 کیلومتری شمال غرب رفسنجان (استان کرمان) قرار دارد و بخشی از مجموعه آتش فشانی کمپلکس هزار (کمربند ارومیه-دختر) بوده و شامل تناوب چین خورده ای از گدازه ها و پیروکلاستیک های ائوسن می-باشد. سنگ شناسی منطقه، عبارتست از جریانات گدازه ای (بازالت، بازالتیک آندزیت و آندزیت)، توده های نفوذی (مونزونیت کوارتزدار، لامپروفیر، گرانیت و دیوریت)، موادآذر آواری (برش و آگلومرا) و سنگ های آتش فشانی-رسوبی می باشد.گدازه های منطقه از دیدگاه سنگ نگاری، دارای کانی های پلاژیوکلاز، پیروکسن، الیوین، آمفیبول، کانی های فرعی و کانی های ثانویه هستند. درشت بلورهای پلاژیوکلاز دارای بافت های غیر تعادلی از قبیل غربالی، تحلیل یافتگی و منطقه بندی نوسانی می باشند. شواهد ذکر شده نشانگر ایجاد فرآیندهایی نظیر اختلاط ماگمایی و تغییرات فشار بخار آب و کاهش فشار، در هنگام صعود ماگما است. از توده های نفوذی شاخص منطقه، دایک های سرشار از ارتوز می باشند که ترکیب مونزونیت کوارتزدار داشته و تمرکز بلورهای ارتوز، بیشتر در بخش میانی آن هاست. مطالعات دقیق توده های مونزونیت کوارتزدار نشان می دهد که دو گروه ارتوز در آن ها وجود دارد. یکی مگاکریست هایی که طولشان به 5 سانتی متر می رسد و دارای ادخال هایی از پلاژیوکلاز بوده، شکستگی های عرضی و حاشیه خورده شده دارند و دیگری ارتوزهایی که زمینه سنگ را تشکیل می دهند. از توده های دیگر موجود در منطقه، می توان به دایک های لامپروفیری اشاره کرد که در صحرا به رنگ سبز دیده می شوند و دارای فنوکریست های بیوتیت و فلوگوپیت فراوان می باشند و از نظر ترکیبی مشابه لامپروفیرهای کالکوآلکالن هستند. مطالعات ژئوشیمیایی نشان می دهد که گدازه های منطقه جزء سری کالکوآلکالن می باشند و تفریق گسترده ای در آن ها صورت نگرفته است. ترکیب شیمیایی این سنگ ها و مجموعه فنوکریست های آن ها نشان دهنده آن است که ماگماهای مادر آن ها ترکیب بازیک تر داشته و احتمالاً منشأ گوشته ای دارند ولی بخشی از تاریخ تبلور خود را در مخازن پوسته-ای پشت سر گذاشته و ضمن تبلور بخشی در این شرایط، آلودگی پوسته ای را نیز متحمل شده اند. ترکیب این سنگ ها نشان می دهد که ماگماهای اولیه سازنده آن ها، می توانند در گوشته ایجاد شده و در یک محیط قوس آتش فشانی قاره ای فوران کرده باشند.